KỲ I: CÁC LỰA CHỌN VỀ NƠI Ở CHO SINH VIÊN VÀ GIA ĐÌNH
Bài viết đã được đăng tải trên trang của Đại sứ quán Australia tại Việt Nam: https://www.facebook.com/notes/australia-in-vietnam/my-australia-n%C6%A1i-%E1%BB%9F-c%E1%BB%A7a-sinh-vi%C3%AAn/707192142628973
Đây là bản đã chỉnh sữa của bài viết trên.
Đối với sinh viên sang Úc du học, thứ khó ổn định nhất và khoản chi tiêu nhiều nhất hàng tuần chính là nhà ở. Đối với các bạn sinh viên mang theo gia đình sang thì việc thuê nhà càng khó khăn hơn.
Chỗ ở là một vấn đề lớn đối với sinh viên du học tại Úc.
1. Chỗ ở tạm thời:
Khi chưa sang, các bạn sẽ rất lo lắng về nơi ở. Phải công nhận 2 điều rằng, 1. Chỗ ở tạm thời ở Úc rất đắt, thường không dưới 100đô/đêm và 2. Để tìm được chỗ ở lâu dài khi vẫn còn ở Việt Nam là điều rất khó khăn.
Chỗ ở tạm thời (temporary stay) là lựa chọn khi bạn muốn ở tạm một thời gian trước để có thời gian đi tìm chỗ ở lâu dài. Chỗ ở tạm thời có 3 hình thức: Do trường cung cấp, do bạn thuê khách sạn ở ngoài và bạn tự tìm được bạn bè/người thân hoặc chủ nhà cho phép ở tạm thời.
Đa số các bạn đều hỏi han người thân, bạn bè, hỏi trên các diễn đàn, hội sinh viên vv để tìm được một chỗ ở tạm thời. Đây là lựa chọn tốt. Có rất nhiều bạn rộng lượng sẵn sàng cho các bạn bè ở cùng phòng tạm thời vài hôm đến 1 tuần khi mới sang để bạn có thời gian đi tìm nhà. Cũng có những chủ nhà đồng ý cho bạn thuê 1 phòng trong vòng vài tuần, nếu sau đó bạn thấy ở được thì ở lâu dài, nếu không thì bạn tìm chỗ khác. Các bạn nên hỏi kỹ và xác nhận điều kiện ở tạm thời trước khi ở, nhất là trong trường hợp với chủ nhà bởi vì nếu có vấn đề gì họ sẽ không trả lại tiền bond cho bạn. Không nên vướng vào các hợp đồng ở lâu dài hoặc các mời gọi take over phòng/nhà khi bạn cảm thấy mình không được cung cấp đầy đủ thông tin và điều kiện nhà ở như thế nào. Có những người muốn gỡ tiền bond từ chủ nhà bằng cách thế bạn vào ở thay và thu tiền bond từ bạn thay vì đòi từ chủ nhà thì các bạn không nên vướng vào bởi chủ nhà cũng rất khôn, họ biết thừa bạn là người mới, nếu bạn take over phòng, chủ nhà vẫn yêu cầu bạn trả bond bình thường và như thế, bạn mất 2 lần tiền bond. Giá thuê phòng ở tạm thời (1 vài tuần) thường cao hơn giá ở lâu dài. Nếu bạn ở với bạn bè thì chi phí thấp hơn, nhưng bạn cũng nên hỏi rõ về chi phí và gửi tiền phòng, tiền ăn (nếu có) trong những ngày bạn share phòng đó (số tiền này vẫn rẻ hơn rất nhiều so với bạn đi thuê khách sạn hay thuê phòng ở tạm thời như dưới đây). Nhưng bạn phải hỏi rõ ràng trước vì có lần mình đã phải gửi cả trăm đô cho người bạn cho mình ở nhờ 1 ngày (mà ngày hôm đó mình lỡ chuyến bay không sang kịp) vì bạn ấy nói do mình đến ở mà bạn ấy phải đi thuê khách sạn ở ngoài và yêu cầu mình thanh toán tiền khách sạn cho bạn ấy.
Nếu bạn không ở nhờ được nhà bạn bè thì đa số các trường đều có dịch vụ chỗ ở tạm thời cho sinh viên, tuy nhiên, dịch vụ này rất đắt đỏ, khoảng gần 100đô/ngày. Nếu bạn đi thuê khách sạn ở ngoài còn đắt hơn. Do đó chỉ khi nào không tìm được chỗ khác thì mới phải sử dụng đến dịch vụ này.
2. Ký túc xá
Cách thuận tiện nhất với sinh viên là vào ký túc xá ở, vì ở trong đó môi trường tốt, có các cơ sở vật chất phục vụ vui chơi giải trí, thể thao, có nhiều bạn bè cùng ngành, có nhiều hoạt động để tham gia giao lưu với bạn bè quốc tế, và thường ký túc xá ở gần trường, tiện cho việc đi lại, học hành.
Tuy nhiên không phải lúc nào sinh viên cũng có thể vào ký túc xá. Vì nhu cầu ở ký túc xá cao, số phòng lại ít, ít bạn may mắn được nhận ngay vào ở trong ký túc xá. Có trường chỉ ưu tiên sinh viên mới nhập học ở ký túc xá kỳ đầu tiên, kỳ sau phải ra ngoài để nhường chỗ cho các sinh viên mới nhập học. Bên cạnh đó, về mặt tài chính tiền phòng trong ký túc xá thường cao hơn so với tiền phòng trung bình ở ngoài khiến nhiều bạn sinh viên băn khoăn trước lựa chọn vào ký túc xá ở. Ngoài ra, tuy có một số trường hỗ trợ cho sinh viên có gia đình nhưng đa số trường chỉ có ký túc xá cho sinh viên độc thân, và do đó, nếu sinh viên mang theo gia đình, nhất là có con nhỏ thì thường không được phép ở trong ký túc xá. Vì những nguyên nhân trên, lựa chọn của sinh viên, đặc biệt là sinh viên có gia đình thường là tự thuê ở ngoài.
Ký túc xá – một nơi ở lý tưởng cho các bạn sinh viên độc thân.
Với việc ở ngoài ký túc xá, sinh viên lại có ba lựa chọn: ở homestay, thuê 1 phòng trong một ngôi nhà nào đó (house share), hoặc là thuê cả ngôi nhà (rent a house/flat).
3. Home stay
Homestay là một lựa chọn phù hợp với các bạn sinh viên undergraduate hoặc trẻ hơn. Ở homestay có ích lợi là không phải lo về việc nấu nướng, ăn uống và đây là một cơ hội tốt để sinh viên giao tiếp, học tiếng Anh và hơn cả là hiểu biết thêm về văn hóa bản địa. Khi ở homestay thì nên tìm nhà thông qua trường vì đa số các trường đều có dịch vụ hỗ trợ sinh viên tìm nhà homestay, và các trường thường giữ một danh sách các hộ gia đình đủ tiêu chuẩn để sinh viên có thể ở homestay một cách an toàn và tiện nghi. Tuy nhiên, giá ở homestay thường cao hơn nhiều so với giá thuê phòng. Hơn nữa nhiều bạn không phù hợp với lối sống hay thức ăn của chủ nhà, dẫn đến việc các bạn không ăn được hay cảm thấy bất tiện khi phải theo thói quen và lối sống của chủ nhà. Vì vậy, rất ít bạn sinh viên ở homestay lâu dài. Thường sau 1-2 học kỳ đã quen với cuộc sống ở Úc thì các bạn cũng chuyển ra ngoài sống.
4. House share, rent a room
Khi ra ngoài, lựa chọn thuê một phòng trong nhà (house/flat share) dễ dàng hơn nhiều so với việc thuê cả căn nhà, vì số tiền yêu cầu thấp hơn, ít thủ tục giấy tờ hơn và thường chủ nhà cũng dễ dàng nhận sinh viên thuê 1 phòng hơn. Tuy nhiên, lựa chọn thuê một phòng này thường chỉ áp dụng được với sinh viên ở 1 mình. Với những bạn sinh viên có mang theo gia đình, đặc biệt là con nhỏ thì rất khó có chủ nhà nào chấp nhận cho cả gia đình sống trong 1 phòng. Và do đó, họ thường phải lựa chọn phương án khó khăn nhất: thuê cả một ngôi nhà (house rent).
5. Rent a house/flat
Như ở trên nói, việc đi thuê cả một ngôi nhà, đặc biệt là qua đại lý nhà đất (agent) là một việc cực kì khó khăn.
Việc đi thuê nhà ở Úc rất đắt đỏ, và được quản lý rất chặt chẽ, phải thông qua các thủ tục thật sự phức tạp. Về mặt tài chính, Mỗi khi thuê nhà, sinh viên phải chuẩn bị tối thiểu 4 tuần tiền đặt cọc (bond) và 2 tuần tiền nhà trả trước. Với giá nhà thuê càng ngày càng đắt đỏ như hiện nay, mỗi căn nhà thường không dưới 300 đô/tuần chưa kể điện nước, và số tiền sinh viên phải chi ngay từ đầu để thuê cả một căn nhà 2-4 phòng ngủ sẽ gấp 6 lần so với số tiền thuê 1 tuần ở trên, và thường dao động từ hơn 1500AUD-4000AUD tùy theo điều kiện nhà và vị trí. Đây là một khoản tiền không nhỏ.
Ngay cả khi có khoản tiền mặt này rồi, sinh viên vẫn phải vượt qua khâu chứng minh tài chính. Người đi thuê nhà phải chứng minh được thu nhập của mình ít nhất là gấp đôi, nếu không phải là gấp 2.5 lần so với số tiền thuê nhà hàng tháng. Đây quả thực là một điều khó khăn với sinh viên bởi số giờ làm bị hạn chế 20 giờ/tuần. Với sinh viên có học bổng thì đỡ hơn, nhưng sinh viên không có học bổng thì đây gần như là điều không tưởng. Bởi vậy, các bạn sinh viên thường cùng nhau nộp hồ sơ thuê nhà để có hồ sơ tài chính mạnh hơn.
Khi đã vượt qua được vấn đề tài chính, rất nhiều sinh viên vẫn bị trượt khi nộp hồ sơ thuê nhà vì nhiều lý do như hồ sơ không cạnh tranh được với những người nộp hồ sơ khác, đặc biệt với người Úc có công việc toàn thời gian, hay vì lý do reference. Khi viết tên những người làm referee, cần phải cẩn trọng và có sự chuẩn bị trước bởi referee là đặc biệt quan trọng khi xét hồ sơ xin thuê nhà. 100% đại lý hoặc chủ nhà sẽ liên hệ với referee để kiểm tra. Do đó nên gọi điện hoặc nói chuyện trước với người làm referee để họ có sự chuẩn bị trước. Ít bạn sinh viên nào nộp hồ sơ thuê nhà là được luôn nên không nên nản chí khi hồ sơ bị loại và nếu có thể nên nói chuyện với đại lý một cách thẳng thắn để tìm hiểu lý do bị loại để chuẩn bị hồ sơ tốt hơn cho việc nộp ngôi nhà tiếp theo.
Tóm lại, việc có một chỗ ở ổn định, lâu dài với giá cả phù hợp đối với sinh viên du học là một việc đòi hỏi nhiều công sức. Nếu bạn thấy mình tìm được một nơi ở thật dễ dàng và đơn giản thì xin chúc mừng bởi vì bạn thật may mắn.
Hường Nguyễn/ALA Scholar, PhD Student
John Curtin Institute of Public Policy, Curtin University
