Luyện nghe là một trong những kỹ năng thiết yếu trong kỳ thi IELTS, đặc biệt đối với những thí sinh đặt mục tiêu từ Band 7.0 trở lên. Tuy nhiên, việc luyện tập không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng “giậm chân tại chỗ”, dù thí sinh có dành nhiều thời gian luyện tập đến đâu đi chăng nữa. Sau đây là một số chiến lược luyện nghe chủ động, các kỹ năng thiết yếu trong bài thi IELTS Listening để hỗ trợ cho việc luyện tập hiệu quả hơn
1. Những sai lầm phổ biến trong luyện nghe IELTS
Một trong những sai lầm phổ biến nhất của thí sinh là dành phần lớn thời gian luyện tập các đề thi chính thức cũ. Điều này dẫn đến:
- Thói quen ghi nhớ đáp án thay vì hiểu bản chất của bài.
- Thiếu sự tiếp xúc với các nguồn nghe khác nhau (giọng đọc chuẩn hóa, tốc độ chậm hơn so với thực tế)
- Mất động lực do cảm giác lặp lại, nhàm chán.
- Không phát triển được các kỹ năng nền tảng như dự đoán, suy luận, phân tích ngữ cảnh.
Do đó, cần phải có một cách tiếp cận toàn diện và chủ động hơn trong quá trình luyện nghe.
2. Mô hình luyện nghe hiệu quả: Quy tắc 90/10
Theo mô hình đề xuất bởi nhiều chuyên gia IELTS, trong quá trình luyện nghe, chỉ nên dành khoảng 10% thời gian cho các đề thi IELTS Listening và 90% còn lại cho các nguồn nghe thực tế, đa dạng và sát với ngữ cảnh sử dụng tiếng Anh trong đời sống.
Việc áp dụng quy tắc 90/10 không chỉ giúp phát triển khả năng nghe hiểu thực tế mà còn giúp nâng cao vốn từ vựng, khả năng paraphrasing và phản xạ ngôn ngữ tự nhiên.
3. Năm chiến thuật thiết yếu trong IELTS Listening
3.1. Dự đoán (Prediction)
Trước khi nghe, thí sinh cần quan sát kỹ câu hỏi để dự đoán loại thông tin sẽ xuất hiện (ví dụ: con số, địa điểm, tên người, sự kiện…). Điều này giúp não bộ chuẩn bị sẵn các khung thông tin cần thiết, từ đó dễ dàng nhận diện đáp án khi nghe. Việc luyện tập dự đoán ngữ cảnh giúp người học chuyển từ kiểu nghe bị động (nghe rồi đoán) sang kiểu nghe chủ động (đoán rồi nghe). Làm như vậy sẽ giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao khả năng định vị thông tin cũng như tăng độ chính xác trong việc trả lời câu hỏi.
3.2. Xác định Từ đồng nghĩa/ Paraphrase (Synonyms & Paraphrasing)
Trong bài thi, đáp án thường không được lặp lại nguyên văn mà sẽ xuất hiện dưới dạng từ đồng nghĩa hoặc cấu trúc diễn đạt lại. Do đó, khả năng nhận diện các cụm từ tương đương là yếu tố then chốt.
3.3. Nghe nối âm (Connected Speech)
Người bản ngữ có xu hướng nói nhanh và nối âm, khiến cho việc nhận biết từng từ trở nên khó khăn. Luyện tập với podcast, vlog hoặc “micro-listening” (nghe và phân tích từng câu ngắn) sẽ giúp người học làm quen với hiện tượng này nhiều hơn trong các bài thi.
3.4. Nhận diện từ khóa dẫn dắt (Signposting)
Các bài nói học thuật thường sử dụng cụm từ như “first of all”, “secondly”, “in conclusion” để báo hiệu chuyển giao giữa các phần, nội dung hoặc cấu trúc bài nói. Việc nhận diện chúng giúp thí sinh định hình nội dung, từ đó tìm thông tin hiệu quả hơn.
3.6. Ghi chú nhanh (Note-taking)
Trong IELTS Listening, thí sinh phải nghe và xử lý thông tin trong thời gian khá ngắn. Không được nghe tua lại. Một trong những chiến thuật tất yếu để đạt điểm cao sẽ là tránh cố gắng ghi chép mọi từ, mà thay vào đó, rút gọn thông tin nghe được bằng ký hiệu, từ viết tắt, và theo cách hiểu của mình.
4. Nghe chủ động và nghe thụ động: sự khác biệt then chốt
Nghe thụ động (passive listening) là khi người học chỉ đơn thuần “nghe” mà không thực hiện bất kỳ tác vụ nào khác – thường dẫn đến việc tiếp thu kém, mất tập trung, và không phát triển kỹ năng.
Nghe chủ động (active listening) yêu cầu người học đặt ra mục tiêu cụ thể cho mỗi lần nghe, ví dụ như:
- Dự đoán nội dung
- Ghi từ khóa
- Nhận diện cấu trúc bài nói
- Đặt câu hỏi sau khi nghe
Luyện nghe IELTS không đơn giản là nghe càng nhiều càng tốt, mà là nghe một cách có chiến lược, chủ động và đa dạng. Tiếp xúc thường xuyên với nhiều nguồn nghe tiếng Anh thực tế và thực hành các chiến thuật cụ thể sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh chóng.
